اتصال‌پذیری و ارتباطات

به گزارش روابط‌عمومی ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات، ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات به عنوان متولی اصلی سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات در ایران، وظایف متعددی را بر عهده دارد که یکی از مهم‌ترین آنها، حمایت از طرح‌های نوآورانه و فناورانه، به خصوص طرح‌های دانشجویی است. این ستاد از طریق برنامه‌ها و فراخوان‌های مختلف، به دانشجویان مستعد و خلاق کمک می‌کند تا ایده‌های خود را در حوزه‌های مرتبط با اتصال‌پذیری و ارتباطات به مرحله اجرا درآورند و از ثمرات آن بهره‌مند شوند.

در این گفتگوی اختصاصی، با دکتر امیر لکی‌زاده، عضو هیئت علمی و مدیر گروه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات دانشگاه قم که طرح ایشان با عنوان «طراحی پلتفرم بومی اینترنت اشیاء صنعتی جهت استفاده در اپراتورهای موبایل» مورد حمایت ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری قرار گرفته است، به بحث و گفتگو می‌پردازیم.

*درباره طراحی پلتفرم بومی اینترنت اشیاء صنعتی جهت استفاده در اپراتورهای موبایل بفرمایید.
لکی‌زاده: پلتفرم IoT پیشنهادی برای استقرار در سازمان‌های بزرگ طراحی شده است تا با استفاده از زیرساخت‌های اپراتورهای بزرگ تلکام، حسب کاربردهای مورد نیاز اینترنت اشیا، سرویس‌دهی نماید. در واقع، پلتفرم پیشنهادی، از مزایای اپراتورهای تلکام برای درآمدزایی از صنعت IoT استفاده می‌کند. از مزایای کلیدی پلتفرم پیشنهادی این است که کاربران می‌توانند با استفاده از هر زبان برنامه‌نویسی و با اضافه کردن پروتکل‌های جدید، پلتفرم را حسب نیاز خود، توسعه دهند. استفاده از زیرساخت‌های موجود در اپراتورهای موبایل، امنیت بالایی را برای دستگاه‌ها و کاربران فراهم می‌سازد. پلتفرم پیشنهادی، مقیاس‌پذیر است و با توجه به قابلیت‌های گسترده و امنیت بالا، آماده است تا نیازهای پیچیده سازمان‌های بزرگ را در سطح ملی برآورده سازد.

* چالش‌ها و موانعی که در مسیر اجرای این طرح یا ایده با آنها مواجه بوده‌اید، بفرمایید.
لکی‌زاده: با توجه به اینکه چالش‌های اصلی اینترنت اشیاء فراهم سازی خدمات زیرساختی و هوشمند سازی و ارتباط دستگاه‌ها هستند، در هر دو سمت تأمین کنندگان زیرساخت و کاربران نهایی، چالش‌هایی وجود دارد. بستر نرم افزاری مناسب جهت اتصال دستگاه‌ها بر روی زیرساخت موجود برای مثال اپراتورهای تلفن همراه، یکپارچه‌سازی با سرویس‌های جاری در تأمین کننده‌ها(مانند مراکز داده)، دریافت، مدیریت و ذخیره سازی حجم عظیم داده‌های تولید شده توسط دستگاه‌ها از مهمترین چالش‌ها در سمت تامین کنندگان زیرساخت می‌باشد. از مهمترین چالش‌ها در سمت کاربران نیز می‌توان به گفت: هوشمندسازی انواع دستگاه‌‌ها (دیجیتالیزه کردن دستگاه‌های مکانیکی که نیازمند به هزینه و سرمایه گذاری و همچنین وجود دانش تخصصی می‌باشد)، اتصال دستگاه‌ها به خدمات ابر به منظور مدیریت راه دور که نیازمند وجود بستر شبکه در یک جغرافیای وسیع می‌باشد(مانند زمین کشاورزی، کارخانه و یا شهرک صنعتی).

* بزرگترین فرصت‌هایی که در حال حاضر در این حوزه می‌بینید چه هستند؟ 
لکی‌زاده: اینترنت اشیاء (IoT) به سرعت در حال تحول و دگرگونی صنایع مختلف است. برای بهره‌برداری کامل از این پتانسیل، به یک پلتفرم IoT قدرتمند و کارآمد نیازمندیم که با نیازهای ذینفعان مختلف سازگار باشد.

این پلتفرم با معماری زیرساختی اپراتورها و ارائه دهندگان خدمات زیرساختی سازگار است تا بتواند از حداکثر ظرفیت شبکه موجود استفاده کند و به پوشش گسترده تری دست یابد. این امر به معنای انعطاف پذیری پلتفرم و توانایی یکپارچه سازی با سیستم های مختلف، پروتکل ها و رابط های برنامه نویسی  است. با توجه به قابلیت این پلتفرم افزایش تعداد کاربران و دستگاه‌های متصل مقیاس بندی می‌شود. این امر به معنای توانایی پلتفرم برای مدیریت حجم عظیم داده ها و اتصالات همزمان است. همچنین پلتفرم اینترنت اشیاء بستری را برای نوآوری و توسعه کسب و کارهای جدید مبتنی بر IoT فراهم می‌کند. این امر به معنای ارائه ابزارهای لازم برای توسعه دهندگان جهت ایجاد برنامه ها و خدمات جدید است. پلتفرم ارایه شده از مدل های مختلف کسب و کاری مانند اشتراک مدل های مبتنی بر مصرف پشتیبانی می کند.

* به چه دستاوردهایی در زمینه تأثیر فناوری خود افتخار می‌کنید؟
لکی‌زاده: موفقیت یک پروژه به عوامل مختلفی از جمله اهداف پروژه، نیازهای ذینفعان، رویکرد اجرا و معیارهای موفقیت بستگی دارد. با این حال می‌توانم سه نمونه از پروژه‌های موفق را نام ببرم. 

1- پروژه Advanced over the air که برای مدیریت سیم کارت ها و گوشی ها توسط اپراتورهای تلفن همراه مبتنی بر بستر GSM در سراسر جهان استفاده می شوند، محصول ما در حال حاضر با بیش از 100 ملیون سیم کارت فعال، تنها نمونه ایرانی می باشد.

2- پروژه Auto configuration server این پروژه برای مدیریت دستگاه های مبتنی بر رده پروتکل های Tr069 مانند مودم های وایمکس/TDLTE، روترها و سوئیچ ها و... استفاده شده است. 

3- پروژه Device management center که در مدیریت گوشی های هوشمند و ارسال پیامک کانفیگ مبتنی بر موقعیت جغرافیایی و ... که توسط اپراتورهای تلفن همراه در سراسر جهان استفاده می شوند و محصول ما تنها نمونه ایرانی می باشد.

*چگونه رقبای پلتفرم اینترنت اشیاء در خارج و داخل کشور می‌توانند در این صنعت تأثیرگذار باشند؟ 
لکی‌زاده: درست است که Azure IoT Hub و AWS IoT دو پلتفرم پیشرو در اینترنت اشیاء هستند که به صورت سرویس ارائه می شوند و به طور کامل به زیرساخت های ابری مایکروسافت و آمازون وابسته هستند. با این حال، پلتفرم های جایگزین متعدد داخلی نیز وجود دارند که مزایای رقابتی خاص خود را ارائه می دهند. 

*به عنوان سوال آخر امیدوارید در آینده چه تأثیری بگذارید؟
لکی‌زاده: پلتفرم های «بومی اینترنت اشیاء صنعتی جهت استفاده در اپراتورهای موبایل» در ایران پتانسیل رشد بالایی دارد. با افزایش سرمایه گذاری، توسعه نیروی انسانی، ارتقای قابلیتهای پلتفرم و بهبود زیرساخت‌ها، این پلتفرم‌ می تواند سهم قابل توجهی از بازار اینترنت اشیاء در ایران را به خود اختصاص دهد.

امیدواریم این گفتگو برای شما مفید و آموزنده باشد.