اتصال‌پذیری و ارتباطات

تاثیر اینترنت اشیا بر اقتصاد دیجیتال قابل توجه و چشمگیر است. این فناوری به‌عنوان نیروی محوری و تسریع‌کننده جریان انتقال داده به‌شمار می‌رود. با قرارگیری و تعبیه ابزار این فناوری بر محیط و زمینه‌های منظور روند اخذ اطلاعات و انتقال آن به‌سرعت انجام می‌شود. با وجود تمامی مزیت‌های این تاثیرگذاری، چالش‌های امنیت سایبری هنوز به قوت خود باقی است.

با یکپارچگی سیستم‌ها و جریان اطلاعات زمان انجام فعالیت به حداقل رسیده و داده‌های دریافتی بینشی را به صاحبان صنایع و کسب‌وکارها ارائه می‌دهد که تصمیم‌گیری درست و مفیدی داشته باشند. تصمیم‌گیری مبتنی بر داده از اتلاف وقت، انرژی و سرمایه جلوگیری کرده و حرکت در مسیر رو به رشد را ممکن می‌سازد.

اینترنت اشیا و اقتصاد دیجیتال، دست در دست هم
اینترنت اشیا و اقتصاد دیجیتال به‌طور پیچیده‌ای به هم مرتبط هستند، زیرا فناوری‌های اینترنت اشیا نقشی محوری و اساسی در تحول دیجیتالی صنایع مختلف، تقویت کارایی، اتصال و نوآوری آن‌ها دارد.

اینترنت اشیا شبکه‌ای به‌هم پیوسته از دستگاه‌های مختلف است که داده‌ها را از منابع گوناگون جمع‌آوری و ثبت کرده و ارائه می‌دهد. حسگرها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌های تعبیه شده باعث می‌شود داده‌ها از طریق اینترنت تبادل شود.

اقتصاد دیجیتال شامل فعالیت‌های اقتصادی است که مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال صورت می‌پذیرد. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به تولید و مصرف کالاها و خدمات تسهیل شده با استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی و اینترنت اشاره کرد.

تاثیر و ایجاد تحول در حوزه اقتصاد دیجیتال توسط اینترنت اشیا قابل توجه و دگرگون‌کننده است. اینترنت اشیا جریان اتصال و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده را تسهیل و تسریع کرده است. با استفاده از ابزاری چون حسگرها، پهپادها و غیره قابلیت اتصال و ارتباط در دستگاه‌های بی‌شمار از ابتدایی‌ترین موارد مانند محصولات مصرفی روزمره تا ابعاد عمیق صنایع مثل ماشین‌آلات صنعتی جریان یکپارچه اطلاعات را امکان‌پذیر می‌کند. این روال یکپارچه و سریع به کسب‌وکارها این امکان و توانایی را می‌دهد تا عملیات خود را بهینه کرده، زنجیره‌های تامین را ساده و کارایی کلی را افزایش دهد. در اقتصاد دیجیتال که تصمیم‌گیری سریع در اولویت است توانایی بهره‌گیری از بینش‌های عملی حاصل از داده‌های تولید شده توسط اینترنت اشیا به یک مزیت رقابتی تبدیل می‌شود و به صنایع اجازه می‌دهد تا به سرعت با تغییرات بازار و خواسته‌های مشتریان سازگار شوند.

در نتیجه، اینترنت اشیا به‌طور قابل توجهی اقتصاد دیجیتال را با ایجاد کارایی، تقویت نوآوری و ایجاد اکوسیستم‌های متصل شکل می‌دهد. پذیرش و مدیریت قدرت تحول‌آفرین فناوری‌های اینترنت اشیا برای کسب‌وکارها و سیاست‌گذارانی که به دنبال حرکت رو به جلو و پیشرفت در چشم‌انداز در حال تحول اقتصاد دیجیتال هستند، بسیار مهم است.

شاخصه‌های اساسی تاثیرگذاری
اینترنت اشیا چندین جنبه کلیدی تأثیر عمیقی بر اقتصاد دیجیتال دارد. در این قسمت به شاخصه‌های تاثیر اینترنت اشیا بر اقتصاد دیجیتال می‌پردازیم.
افزایش بهره‌وری:‌ اینترنت اشیا با انجام فرآیند نظارت، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها به رشد و توسعه صنایع و کسب‌وکارها کمک می‌کند. افزایش کارایی کلی در صنایعی مانند تولید، تدارکات و مدیریت زنجیره تامین را امکان‌پذیر می‌کند. در نهایت این روند صرفه‌جویی در هزینه‌ها، افزایش کلی بهره‌وری صورت می‌پذیرد.

تصمیم‌گیری مبتنی بر داده: میزان داده‎‌های تولید شده توسط دستگاه‌های اینترنت اشیا میزان قابل توجهی است که صنایع و کسب‌وکارها می‌توانند بر اساس تجزیه و تحلیل این داده‌ها تصمیمات آگاهانه‌ای اتخاذ کرده و بینش‌های نوینی کسب کنند. تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، برنامه‌ریزی راهبردی، بازاریابی و میزان روابط با مشتری را افزایش می‌دهد و در نهایت موجب تقویت اقتصاد دیجیتال می‌شود.

نوآوری: اینترنت اشیا موجب تسهیل توسعه محصولات و خدمات نوآورانه می‌شود. همچنین این فناوری فرصت‌های تجاری جدید و جریان‌های درآمدی ایجاد می‌کند. در این فضای پویا، سبک کسب‌وکارهای سنتی به حاشیه کشیده می‌شود و با تقویت کارآفرینی، اقتصاد دیجیتال توسعه پیدا می‌کند.

شهرهای هوشمند و زیرساخت: فناوری‌های اینترنت اشیا نقش بسزایی در توسعه شهرهای هوشمند، بهینه‌سازی زیرساخت‌های شهری و بهبود کیفیت زندگی شهروندان دارد. از سیستم‌های حمل و نقل هوشمند گرفته تا ساختمان‌های با انرژی کارآمد، این پدیده‌ها به توسعه پایدار و رشد اقتصاد دیجیتال کمک می‌کنند.

قابلیت اتصال و همکاری: ارتباط،‌ اتصال و به‌هم پیوستگی دستگاه‌های اینترنت اشیا باعث ارتقای ارتباط و قابلیت همکاری یکپارچه بین سیستم‌ها و پلتفرم‌های مختلف می‌شود. این اتصال، همکاری بین صنایع را تقویت کرده و باعث یکپارچگی و ارتباط بیشتر اجزای اقتصاد دیجیتال می‌شود.

چالش‌های امنیتی: علاوه‌بر تمام مزایا و قابلیت‌های گسترده محصولات اینترنت اشیا،‌ چالش‌های امنیت سایبری هنوز هم پا برجاست. تجهیز ابزار و دستگاه‌ها و اطمینان از اقدامات امنیتی ملزوم در محافظت از داده‌ها امری ضروری است. در صورت برخوردار نبودن از لایه‌های امنیتی در ابعاد مختلف صنایع و کسب‌وکار باید که راهکار و اقدامات مناسبی را در پیش گرفت.

IoT تحولی در دل صنعت
علاوه بر موارد ذکر شده، تأثیر اینترنت اشیا بر اقتصاد دیجیتال در این چند مورد خلاصه نمی‌شود و فراتر از کارایی عملیاتی است. اینترنت اشیا به تکامل مدل‌های کسب‌وکار و ایجاد محصولات و خدمات نوآورانه کمک می‌کند. از خانه‌های هوشمند و دستگاه‌های پوشیدنی گرفته تا اتوماسیون صنعتی، اتصال توسط اینترنت اشیا تسهیل می‌شود. این فناوری حتی توسعه راه‌حل‌های جدیدی را تقویت می‌کند که موجب تعریف دوباره صنایع می‌شود.  چنین تاثیری نه تنها رشد اقتصادی را تحریک می‌کند بلکه یک چشم‌انداز دیجیتالی پویاتر و پاسخگوتر را شکل می‌دهد. در اصل، اینترنت اشیا به عنوان یک سنگ بنای اقتصاد دیجیتال ظاهر شده و تحولی در نحوه عملکرد، نوآوری و پیشرفت صنایع ایجاد می‌کند.

** در این‌جا به معرفی و توضیح چند نمونه از حوزه‌های اقتصادی که از اینترنت اشیا تاثیر پذیرفتند پرداخته‌ایم.

فرآیند تولید

اینترنت اشیا از طریق مفهوم Industry 4.0 در تولید متحول شده است. جایی که دستگاه‌ها و سیستم‌های هوشمند و متصل چرخه عمر تولید را افزایش می‌دهد. حسگرهای مجهز به اینترنت اشیا که در ماشین‌آلات تعبیه شده است به‌صورت مداوم سلامت تجهیزات را نظارت کرده، نیازهای تعمیر و نگهداری را پیش‌بینی می‌کند و زمان خرابی را کاهش می‌دهد. این بررسی و نظارت نه تنها کارایی مطلوب را افزایش می‌دهد بلکه باعث کاهش هزینه‌های عملیاتی نیز می‌شود. علاوه بر این، اینترنت اشیا ایجاد «کارخانه‌های هوشمند» را تسهیل می‌کند که در آن ماشین‌ها با یکدیگر ارتباط دارند و در نتیجه این رابطه گردش کار تولید را بهینه کرده و پاسخ‌دهی چابک‌تر به تقاضاهای متغیر بازار ممکن می‌شود. این رویکرد به‌هم پیوسته که توسط اینترنت اشیا هدایت می‌شود، افزایش بهره‌وری، کاهش ضایعات و اکوسیستم تولید سازگارتر و کارآمدتر را ممکن می‌سازد. طبق گفته Accenture اینترنت اشیا صنعتی قابلیت اضافه کردن ۱۴.۲ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۲۳ را داشته است.

صنعت خدمات
اینترنت اشیا در صنعت خدمات تاثیرات گسترده‌ای داشته است. استفاده از این فناوری در خدمات، تجربه مشتری را بهبود و کارایی عملیاتی را افزایش داده است. به عنوان مثال در مراقبت‌های بهداشتی، دستگاه‌های پوشیدنی و راه‌حل‌های نظارت از راه دور با استفاده از اینترنت اشیا، ردیابی مداوم سلامت و مداخله زودهنگام را ممکن می‌سازد. در بخش میهمان‌داری دستگاه‌های هوشمند در اتاق‌های هتل، خدمات شخصی‌سازی شده ارائه می‌کنند. در حالی که تجزیه و تحلیل داده‌های مبتنی بر اینترنت اشیا، تخصیص کارکنان و مدیریت منابع را بهینه می‌کند. علاوه‌بر این، ادغام اینترنت اشیا در خدمات حمل و نقل، لجستیک را از طریق ردیابی سریع و بهینه‌سازی مسیر افزایش می‌دهد و مدت زمان و هزینه‌های تحویل کاهش می‌یابد. صنعت خدمات از تصمیم‌گیری بهبود یافته بر اساس تجزیه و تحلیل داده استفاده می‌کند که در نهایت منجر به افزایش رضایت مشتری و استفاده از منابع می‌شود.

خرده‌فروشی
خرده‌فروشی با ظهور اینترنت اشیا دستخوش دگرگونی‌‌های قابل توجهی شده است. قفسه‌های هوشمند و سیستم‌های ردیابی موجودی که بر مبنای اینترنت اشیا طراحی و تولید شده‌اند به خرده‌فروشان کمک می‌کند تا میزان و سطح موجودی را به طرز موثرتری مدیریت و اداره کنند. این فناوری‌‌ها در کنترل شرایط موجود در انبار و موجودی بیش از حد نیز نقش موثری دارد. علاوه بر این، چراغ‌ها و حسگرهای مجهز به اینترنت اشیا در فروشگاه‌ها، تجربه خرید را از طریق تبلیغات شخصی‌سازی شده و تبلیغات هدفمند بر اساس ترجیحات و رفتار مشتری افزایش می‌دهد. در لجستیک، اینترنت اشیا نقش مهمی در دیده شدن زنجیره تامین ایفا می‌کند و به خرده‌فروشان اجازه می‌دهد تا حرکت محصولات را از تولیدکنندگان به انبارها تا قفسه‌ها ردیابی کنند. این داده‌ها نه تنها مدیریت موجودی را بهبود می‌بخشد، بلکه خرده‌فروشان را قادر می‌سازد تا به سرعت با روند بازار و خواسته‌های مشتری سازگار شوند و چشم‌انداز خرده‌فروشی چابک‌تر و رقابتی‌تر را تقویت کنند.

کشاورزی

از تاثیرات اینترنت اشیا بر کشاورزی می‌توان به تغییر شیوه کشاورزی سنتی به کشاورزی دقیق اشاره کرد. حسگرهای هوشمندی که در این صنعت به‌کار گرفته می‌شود در مزارع مستقر است. این حسگرها داده‌های مربوط به رطوبت خاک، دما و سلامت محصول را ثبت می‌کنند. این داده‌ها به کشاورزان کمک می‌کند تا تصمیمات صحیح و مفیدی را در زمینه‌های مختلف از جمله بهینه‌سازی برنامه‌های آبیاری، نوع کشت، استفاده از کود و سایر موارد اتخاذ کنند. نمونه دیگر، پهپادهای مجهز به اینترنت اشیا است که علاوه‌بر ارائه داده‌هایی از آب و هوا، نمایی جامع از مناطق کشاورزی را نیز نشان می‌دهد. اطلاعات دقیق و همه‌جانبه که به سرعت به دست می‌رسد سبب می‌شود تا زمان و انرژی هدر نرفته و به‌ صورت کارآمد استفاده شود. همچنین افزایش بازدهی و کیفیت محصولات در نتیجه بهره‌مندی از این روش و در پیش گرفتن رویکرد فناورانه محقق می‌شود.

بخش انرژی
بخش انرژی در صورت بهینه‌سازی مدیریت منابع و بهبود بهره‌وری زیرساخت با استفاده از اینترنت اشیا عملکرد موثری دارد. شبکه‌های هوشمند از دستگاه‌های IoT جهت نظارت بر الگوهای مصرف انرژی، شناسایی خطاهای بالقوه و تغییر مسیر برق به‌طور خودکار استفاده می‌کند. این روش در ادامه منجر به کاهش زمان خرابی می‌شود.

در حوزه اکتشاف نفت و گاز، حسگرهای اینترنت اشیا با قرارگیری روی تجهیزات حفاری داده‌ها را در مورد شرایط چاه به سرعت ارائه می‌دهد و ایمنی و کارایی را بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، برنامه‌های کاربردی اینترنت اشیا، توسعه ساختمان‌های هوشمند را با سیستم‌های کارآمد انرژی که با الگوهای استاندارد سازگار است، امکان‌پذیر می‌سازد و مصرف انرژی و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. ادغام اینترنت اشیا در بخش انرژی به اهداف پایداری کمک می‌کند و در عین حال کارایی عملیاتی و قابلیت اطمینان را بهبود می‌‌‌‌‌‌بخشد.

خلق فرصت‌های جدید برای اشتغال
به دنبال گسترش نفوذ و تاثیر اینترنت اشیا بر اقتصاد دیجیتال و همه ابعاد زندگی، تغییراتی در زمینه‌های مختلف از جمله شغل نیروی انسانی به‌وجود آمده است. میزان این تغییرات با سرعت رشد این فناوری بیشتر هم خواهد شد. اکوسیستم رو به رشد اینترنت اشیا به نیروی کار ماهر در زمینه‌هایی مانند تجزیه و تحلیل داده‌های کسب شده، امنیت سایبری و توسعه نرم‌افزار نیاز دارد و این موضوع به خودی خود فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد می‌کند.

طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، به دلیل توسعه اینترنت اشیا، تا سال ۲۰۲۵ حدود ۲۱ میلیون شغل جدید در سراسر جهان ایجاد می‌شود. توسعه، نگهداری و تعمیر از شهرها و خانه‌های هوشمند، وسایل نقلیه خودران و دیگر محصولات اینچنینی از دیگر نمونه‌های ایجاد کننده شغل است.