اتصال‌پذیری و ارتباطات

خودروهای متصل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تکنولوژی‌های مورد نیاز برای مقابله با چالش‌های کلان‌شهری شناخته می‌شوند که می‌توانند به هوشمند‌شدن ترافیک، تأمین امنیت، جلوگیری از خرابی خودرو و محیط زیست سبزتر کمک کنند؛ روندی که از سوی یکی از اپراتورهای تلفن همراه کشور به واسطه قرارگیری در لبه تکنولوژی، در ایران نیز به‌زودی به مرحله عملیاتی می‌رسد.

شاید عبارت خودروی متصل را شنیده باشید. خودروهای متصل خودروهایی هستند که به اینترنت یا شبکه‌های محلی دسترسی دارند و قادر به پردازش و تبادل اطلاعات با محیط اطراف خود هستند. این خودروها در آینده نه‌چندان دور با ایجاد ارتباط بین خودرو و حسگرهای آن با شبکه، امکان کنترل پیشرفته روی موتور، هشدارهای خودکار پیشگیری از تصادف برای راننده، عملیات مالی و پرداخت، اخطارهای ایمنی، تماس از راه دور با خودرو و در نهایت هدایت خودکار آن را فراهم خواهند کرد.

به نظر می‌رسد خودروسازان در چند سال اخیر برای ایجاد زیرساخت لازم و دستیابی به بازار خودروهای متصل با شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات وارد تعامل و همکاری شده‌اند و ارتباط مثبتی جهت شکل‌دهی به این بازار بر اساس دانش موجود در شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات را شکل داده‌اند.

خودروی متصل چیست؟
خودروی متصل (Connected Car) خودرویی است که می‌تواند از طریق شبکه‌ بی‌سیم به دیگر ابزارهای نزدیک خود متصل شود. در دنیای اینترنت اشیا که همه‌ اشیا و حتی خودروهای داخل خیابان به هم متصل هستند، بحث امنیت و هوشمندشدن آنها اهمیت دارد. از ویژگی‌های خودروی متصل برای دارندگان این خودروها می‌توان به برنامه‌ریزی برای مسیر با توجه به شرایط جاده و ترافیک؛ مطلع‌کردن راننده از مسیرهایی که در آن تصادف رخ داده است؛ مطلع‌کردن راننده از نقاط کور و جلوگیری از تصادفات احتمالی؛ استعلام وضعیت سلامت خودرو پیش از روشن‌شدن؛ تماس خودکار با اورژانس در صورت بروز تصادف و حتی از حال رفتن راننده و امکان برقراری تماس از سمت خودروساز برای عیب‌یابی خودکار و تعمیر خودرو در محل اشاره کرد.

همچنین کمک به صنعت بیمه و هدفمندترکردن پوشش‌های بیمه‌ای؛ سرویس‌های محلی و ارسال پروموشن به محض ورود به محل؛ سرویس‌های مدیریت ناوگان حمل‌ونقل به منظور بهره‌وری و کنترل تردد ناوگان؛ برقراری ارتباط با سامانه‌های تخصیص سوخت برای بهره‌وری صحیح و کاهش سوخت و مدیریت رفتار رانندگان بخش عمومی و ناوگان‌های حمل‌ونقل از ویژگی‌های خودروی متصل در مدل شرکت با شرکت است.

تاریخچه خودروی متصل
خودروی متصل، برای اولین بار با فعالیت شرکت خودروسازی BMW در سال 1980 مطرح شد که این شرکت کامپیوتر داخلی خود را با تعدادی از ماشین‌ها ادغام کرد. این قطعات و تجهیزات، توانایی انتقال اطلاعات خودرو به جعبه را داشتند تا بتوانند با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کنند.

پس از آن در سال ۱۹۹۶، برای نخستین بار خودروها به فناوری برقراری تماس اضطراری مجهز شدند. بسیاری از کارشناسان، سال 1996 را آغاز طلایی تاریخچه خودروهای متصل می‌دانند؛ زمانی‌ که جنرال موتورز، یک سیستم مخابراتی امنیتی را روی کادیلاک‌ها نصب کرد که در زمان تصادف، به‌ صورت خودکار هشدار ارسال می‌کرد؛ هرچند سرنشینان همچنان مجبور بودند مکان خود را برای اپراتور اورژانس ارسال کنند.

با توسعه فناوری و گسترش هوشمندسازی، در سال ۱۹۹۹ میلادی ردیاب‌ها وارد صحنه شدند، به‌این‌ترتیب خودروها قادر بودند که در صورت بروز سانحه، مختصات مکانی را هم برای مرکز اورژانس بفرستند. این امکان، برای اولین بار با اولین تلفن همراه مجهز به ‌GPS امکان‌پذیر شد. با پیشرفت سیستم‌های تماس اضطراری، در سال 2000 استفاده از سیگنال‌های جی‌پی‌اس که در ابتدا تنها برای ارتش آمریکا در دسترس بود، برای کاربردهای غیرنظامی و تجاری در دسترس عموم قرار گرفت.

در سال ۲۰۰۱، قابلیت امکان کنترل از راه دور نیز به خودرو‌های متصل افزوده شد تا سازندگان بتوانند عملکرد سیستم را بررسی کرده و در صورت وجود مشکل، علت را تشخیص دهند. در سال ۲۰۰۴ میلادی، برای اولین بار سیم‌کارت‌ها در خودروهای BMW استفاده شدند و گام مهمی برای حرکت به‌ سمت خودروهای متصل امروزی برداشته شد. به‌ کمک سیم‌کارت‌ها، رانندگان می‌توانستند بدون استفاده از موبایل خود، به اینترنت وصل شده و وضعیت آب‌وهوایی یا ترافیک را بررسی کنند. در سال 2005، آئودی نیز شروع به توسعه‌ بیشتر خدمات اتصال خود کرد و از سال 2009 در وسایل نقلیه‌ای که به بازار عرضه کرد، در دسترس مشتریان قرار داد.

با روی‌کار‌آمدن گوشی‌های هوشمند از سال ۲۰۰۷ و توسعه آنها،‌ اولین خودرویی که یک هات‌اسپات اینترنتی را برای خودروها در دسترس قرار داد، نیز در سال 2008 ارائه شد. به‌این‌ترتیب اولین برنامه‌های گوشی‌های هوشمند که می‌توانستند در خودروهای متصل را قفل و باز کنند، در دسترس کاربران قرار گرفت و به‌ دنبال آن، امروزه استفاده از خودروهای متصل در 45 کشور در سراسر جهان گسترش یافته و اکنون خودروی متصل به‌ دلیل سهولت استفاده از دستیار هوشمند، به بخشی از زندگی دیجیتالی رانندگان تبدیل شده است.

آینده خودروهای متصل در جهان
مؤسسه تحقیقاتی کانترپوینت در گزارشی پیش‌بینی کرد که در سال 2025 خودروهای متصل‌ به 5G یک‌چهارم از خودروهای متصل را تشکیل خواهند داد. این در حالی است که در سال 2021، خودروهای متصل‌ به 4G حدود 90 درصد از کل فروش خودروهای متصل را تشکیل دادند. براساس این گزارش، بازار جهانی خودروهای متصل در سال 2021 با وجود مشکلات مداوم مانند کمبود نیمه‌هادی‌ها، ضررهای تولیدی، تورم هزینه و اختلالات حمل‌و‌نقل همچنان انعطاف‌پذیر باقی ماند.

سال ۲۰۲۱، صنعت خودروسازی شاهد عرضه اولین خودروی مجهز به 5G یعنی مدل BWM iX بود که در سراسر جهان به فروش رسید. حرکت به سمت دیجیتالی‌شدن خودروها با سرعت زیادی در حال انجام است و از‌آنجا‌که نفوذ جهانی خودروهای متصل در حال رشد بوده، به‌خوبی مشاهده می‌شود.

در سال 2021 چین در زمینه فروش خودروهای متصل از آمریکا پیشی گرفت و انتظار می‌رود تا سال 2025 به تسلط خود در این بازار ادامه دهد؛ کما‌اینکه چین در راستای هوشمندسازی و حفظ محیط زیست، در بسیاری از مکان‌های‌ بازی‌های آسیایی هانگژو ۲۰۲۳ به‌ صورت گسترده از خودروهای متصل استفاده کرد. همچنین پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۴۰۰ میلیون خودروی متصل در جهان وجود داشته باشد.

چرا خودروهای متصل اهمیت دارند؟
مهم‌ترین دلیل اهمیت خودروهای متصل در عصر جدید، مقابله با چالش‌های زندگی شهری یا کلان‌شهری است. زمانی‌ که شهر نتواند از عهده‌ خدمات شهری مانند کاهش آلودگی هوا، فراهم‌کردن خدمات حمل‌ونقل عمومی برای شهروندان و از بین بردن زباله‌های شهری برآید، مشکلات شروع می‌شود. اینجاست که مفهوم شهر هوشمند و خودروهای متصل به میان می‌‌آید.

آنچه با راه‌اندازی خودروهای متصل در حمل‌ونقل شهری اتفاق می‌افتد، خودروهایی است که با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند و به زیرساخت‌های شهری نیز متصل شده‌اند؛ به‌ این‌ صورت که شهروندان بتوانند از خانه، میزان ترافیک شهری را بررسی کنند، با انتخاب مسیر بهتر و کاهش ترافیک شهری منجر به بهبود محیط زیست شود، تعداد پارکینگ‌های خالی نزدیک خود را چک کنند؛ این همان شبکه‌ هوشمندی است که اطلاعات را با دیگر اجزای شهری به‌ اشتراک می‌گذارد. با شکل‌گیری نیازهای جدید در شهرهای هوشمند، بر اهمیت توسعه‌ خودروهای متصل افزوده شده و آنها با سرعت بیشتری در مقایسه با گذشته پیشرفت می‌کنند.

رشد سریع خودروهای متصل باعث شده تا عصر جدیدی در صنعت خودرو به‌ وجود آید و شبکه‌ای متصل و بسیار گسترده را بین خودروها، زیرساخت‌های شهری، عابران پیاده و به‌ طور کلی هر چیزی که در اطراف ما وجود دارد، ایجاد کند.

چنین شبکه‌هایی امکان آگاهی محلی با تأخیر بسیار کم را فراهم می‌کند. این موضوع، زیربنای بسیاری از برنامه‌ها، به‌ویژه برنامه‌های مرتبط با ایمنی است. به‌عنوان مثال اگر یک خودرو به‌ طور ناگهانی ترمز کند، همه‌ وسایل نقلیه که در اطراف آن قرار دارند، هشدار دریافت کرده و این‌گونه از بروز تصادف جلوگیری می‌شود.

از آنجایی که اپراتور همراه اول به ضرورت توسعه فناوری‌های نوین پی برده، با گسترش فعالیت در این بخش، در آینده نزدیک شاهد عرضه خودروهای هوشمند در کشور خواهیم بود و انتظار می‌رود با‌ توجه به اهمیت اقتصاد دیجیتالی و هوشمندسازی، این موضوع به اپراتورهای دیگر نیز تسری یابد و استارت‌آپ‌های دیگر هم بتوانند از زیرساخت‌های فراهم‌شده استفاده کنند تا اهدافی مانند بهبود ایمنی در جاده، مدیریت ترافیک‌، محیط زیست سبز و هوشمندسازی در شهرها میسر شود.

ارزش‌های کسب‌وکاری پرداخت‌های درون خودرو
تقریبا همه بر این نکته واقف هستند که ارسال و خواندن پیامک و مکالمه با تلفن همراه در هنگام رانندگی خطرناک است. طبعا پرداخت و خرید در هنگام حرکت همان حکم را دارند و به همان اندازه برای سلامت راننده، سرنشینان و عابران پیاده تهدید ایجاد می‌کنند. چنین خطراتی می‌تواند مانعی بزرگ برای اجرای این ایده ایجاد کنند، اما طراحی درست کسب‌وکار و در نظر گرفتن امنیت کاربران راهگشای رفع موانع خواهد بود. خودکارسازی عملیات پرداخت با استفاده از فناوری‌های موجود (مثلا دستیارهای صوتی) یکی از روش‌هایی است که می‌تواند این نگرانی‌ها را مرتفع سازد.

پیشگامی همراه اول در زمینه راه‌اندازی خودروهای متصل
همراه اول با بیش از صد میلیون سیم‌کارت واگذارشده و به‌عنوان اپراتور پیشتاز در حوزه اقتصاد دیجیتال، به‌ دنبال اجرای سرویس‌های عملیاتی رفته و با رویکرد حرکت در لبه تکنولوژی، به‌عنوان اپراتور فعال در حوزه خودروهای متصل در ایران پیشگام شده است. در این راستا تیرماه سال جاری، مراسم انعقاد قرارداد تجاری اپراتور همراه اول و سایپا برگزار شد. براساس این قرارداد، مشتریان خودروهای تولیدی این شرکت می‌توانند انتظار دریافت خدماتی مانند اعلام سرقت، عیب‌یابی و دیاگ آنلاین، یادآوری و بررسی سرویس‌های دوره‌ای و رزرو اتوماتیک نوبت برای مشتریان در مراکز مجاز ارائه خدمات سایپا را داشته باشند.

ارتباطات خودرو با خودرو، خودرو با انسان، خودرو با سیستم‌های حمل‌و‌نقل شهری و برون‌شهری، خودرو با خودروساز و همچنین خودرو با دیگر اجزا از‌جمله مواردی است که در راستای اجرای پروژه خودروی متصل در کشور، محقق خواهد شد. از آنجایی که اپراتور همراه اول به ضرورت توسعه فناوری‌های نوین پی برده، با گسترش فعالیت در این بخش، در آینده نزدیک شاهد عرضه خودروهای هوشمند در کشور خواهیم بود و انتظار می‌رود با‌ توجه به اهمیت اقتصاد دیجیتالی و هوشمندسازی، این موضوع به اپراتورهای دیگر نیز تسری یابد و استارت‌آپ‌های دیگر هم بتوانند از زیرساخت‌های فراهم‌شده استفاده کنند تا اهدافی مانند بهبود ایمنی در جاده، مدیریت ترافیک‌، محیط زیست سبز و هوشمندسازی در شهرها میسر شود.